Merkez Bankası ; devletin bankası şeklinde tanımlanabilir. Diğer bankaların sahip olmadığı yetkilere sahiptir ve bankacılık sektörünün son karar merciidir. Bunun dışında; tedbirsizlik ve dolandırıcılık ihtimallerine karşı diğer bankaları denetleme yetkilerine de sahiptir.
Merkez Bankasının temel amacı fiyat istikrarı ve para arzının sürdürülmesidir. Bu amaç doğrultusunda büyük fiyat dalgalanmalarını önlemek için gerekli müdahaleleri yapmak ve para politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Ulusal ekonomik hedeflere ulaşılmasını sağlayabilmek adına ülkedeki para sistemini kontrol eder ve istikrarlı bir şekilde çalışmasına olanak sağlar.
Az önce de bahsettiğimiz gibi devletin bankası rolünü üstlenmiştir. Yani; devletin fonlarını toplayıp, tutma ve aktarma ve bu fonlar üzerinden ödeme işlemlerini gerçekleştirir. Devletin finansal danışmanıdır.
Merkez Bankaları’nın başlıca ana görevleri nelerdir?
-Piyasaya para sürmek, banknot ihraç etmek
-Finansal konularda devlete danışmanlık sağlamak
-Ticari bankaların para rezervlerini korumak
-Kredileri düzenlemek ve denetlemek
-Fiyat istikrarını sağlamak
-Ülkenin döviz ve altın rezervlerini yönetmek
-Ülkenin para arzını kontrol etmek
-Bankacılık sektörünü düzenlemek ve denetlemek
-Resmi faiz oranını, enflasyonu ve ülkenin döviz kurunu yönetmek adına gerekli olan para politikalarını uygulamak
Dünyadaki önemli merkez bankaları;
• FED Federal Reserve ABD Merkez Bankası; 23 Aralık 1913’te kurulmuştur. Merkezi Washington’dadır.Başkanı Janet Yellen’dır.
Fed toplantıları; bir yıl içinde 8 defa gerçekleşir. FOMC yılda 8 kez toplanarak para politikalarını belirler ve ekonomideki gidişatı değerlendirir. FOMC Tutanakları FED toplantılarından 3 hafta sonra yazılı olarak yayınlanmaktadır. Bu tutanaklarda; toplantıda alınan kararlar, bu kararların alınmasındaki sebepler, makroekonomik görünüm ve Fed üyelerinin bakış açıları, alınacak ekonomik tedbirler , faiz kararları ve gelecek döneme yönelik tahminler yer almaktadır. Her iki toplantıda bir kez FED Başkanı Yellen, alınan kararlara yönelik basın toplantısı yapmaktadır . Piyasa; açıklanan bu yazılı tutanaklar ve yapılan basın toplantıları içinde oluşabilecek değişikliklere yönelik ipucu arar.
• ECB European Central Bank Avrupa Merkez Bankası; 1988 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Almanya Frankfurt’tadır. Başkanı Mario Draghi’dir. Bankanın temel görevi Euro bölgesindeki fiyat istikrarını sağlayarak euronun alım gücünü korumaktır. Para politikası kararları yılda 8 kez gelir ve kararların ardından Mario Draghi’nin basın açıklamaları piyasalar tarafından yakından takip edilir.
• BOE Bank Of England, İngiltere Merkez Bankası; 27 Temmuz 1964’te kurulmuştur. Merkezi Londra’dadır. Şu anki Başkanı Mark Carney’dir. Banka, sterlinin fiyat istikrarını sağlamak ve finansal sistemi korumak adına gerekli para politikalarını uygulamakla yükümlüdür.
• BOJ Bank Of Japan, Japonya Merkez Bankası; 1953 yılında kurulmuştur fakat 1956’da faaliyete geçmiştir. Merkezi Tokyo’dadır ve Başkanı Haruhiko Kuroda’dır. Para politikası ile ilgili alınan kararlar yatırımcılar tarafından takından takip edilir ve USDJPY paritesinde hareketliliğe sebep olur.
